ايماتينيب، ویژگی ها و اثرات

imatibine mesilate  یک مهار کننده تیروزین کیناز است. به صورت مسیلات تجویز می شود اما دوزهای داده شده بر اساس پایه بیان می شوند. 5/119 میلی گرم فرم مسیلات تقریباً معادل با mg 100 imatinib است. در درمان لوسمی میلوئید مزمن به بیماران در مرحله مزمن معادل با mg400 پایه در روز به صورت خوراکی داده می شود که در صورت نیاز به mg600 قابل افزایش است و در فاز شدید بیماری دوز mg600 در روز داده می شود که در صورت نیاز به mg400 و 2 بار در روز قابل افزایش است. به کودکان بالای 3 سال دوز mg/m 260 در روز تا حداکثر mg400 در فاز مزمن و mg/m340 تا حداکثر mg600 در فاز پیشرفته داده می شود. در درمان تومورهای بد خیم استرومایی متاستاتیک و یا غیر قابل جراحی گوارشی دوز 400 یا 600 میلی گرم در روز توصیه می شود. دوزهای تجویزی باید همراه با غذا مصرف شوند و با حجم زیادی مایعات خورده شوند تا ناراحتی های گوارشی به حداقل برسد. در صورت بروز مسمومیت کبدی و مهار شدن میلوئید نیاز به تعدیل دوز می باشد. شمارش گلبولهای خونی و عملکرد کبدی بایستی به صورت مرتب مانیتور گردند.

دسته دارويي: آنتي نئوپلاستيك

ويژگي ها و اثرات:
 ايماتينيب مهار كننده پروتئين تيروزين كيناز مي باشد. ايماتينيب عملكرد غير طبيعي پروتئين Bcr-Abl تيروزين كيناز را كه بعلت اشكال در كروموزوم فيلادلفيا دربيماري CML ايجاد مي‌شود مهار مي‌نمايد. ايماتينيب همچنين پروليفراسيون و مرگ سلولي ايجاد شده بوسيله اين پروتئين را مهار مي‌كند.

فارماکوکينتيک:
ايماتينيب بعد از مصرف خوراكي به خوبي جذب شده و اتصال پروتئيني بالايي دارد و اغلب با آلبومين باند مي شود. ايماتينيب داراي متابوليسم كبدي است و توسط آنزيم سيتوكروم P450 به متابوليت اصلي خود(مشتقات demethylated piperazine  N-) متابوليزه مي‌گردد. نيمه عمر ايماتينيب 18 ساعت و نيمه عمر متابوليت هاي آن 40 ساعت مي‌باشد. زمان رسيدن به حداكثر غلظت پلاسمايي اين دارو 2 تا 4 ساعت مي باشد. دفع اين دارو بيشتر از طريق مدفوع(68%) بوده و تنها 13% از طريق كليه دفع مي گردد.

موارد مصرف:
• ALL: بعنوان بخشي از شيمي درماني تركيبي در درمان ALL با كروموزوم فيلادلفيا كه تازه تشخيص داده شده استفاده مي گردد.
• CML :  در درمان مراحل Blast crisis ، فازAccelerated و يا فازكرونيك CML بعد از شكست درمان با اينتر فرون آلفا
• CML : در درمان فازكرونيك CML در افراد بالغي كه تازه تشخيص داده شده اند. 
•CML : در درمان كودكان مبتلا به  CML با كروموزوم فيلادلفيا در فاز كرونيك بيماري كه بيماري آنها بعد از پيوند مغز استخوان مجددا عود نموده و يا به درمان با اينترفرون آلفا مقاوم مي باشند.
• GISTs: در درمان GISTs  متاستاتيك استفاده مي گردد.

مقدار و نحوه تجويز:
- در فاز Accelerated ياBlast crisis درCML ميزان دوز مصرفي 600 ميليگرم يكبار در روز همراه با غذا و مقدار زيادي آب مي باشد. در غياب عوارض جانبي دوز مصرفي تا 800 ميليگرم در روز (400 ميلي‌گرم دو بار در روز )مي تواند افزايش يابد.
- در فاز كرونيك CML ميزان دوز مصرفي 400 ميليگرم يكبار در روز همراه با غذا و مقدار زيادي آب مي باشد.  در صورت عدم ايجاد عوارض جانبي شديد و نوتروپني غير وابسته به لوكمي دوز مصرفي تا 600 ميليگرم در روز مي تواند افزايش يابد.
-در GISTs دوز مصرفي 400 ميليگرم در روز مي باشد كه مي تواند تا 600 ميليگرم نيز افزايش يابد.

دوز مصرفي در كودكان: 
- در فاز كرونيك CML در كودكاني كه عود مجدد بعد از پيوند مغز استخوان داشته اند و يا مقاوم به درمان با اينترفرون هستند با دوز mg/m2  260 در روز استفاده مي گردد. دوز مصرفي تا  mg/m2 340 در روز مي تواند افزايش يابد.

موارد منع مصرف:
- حساسيت به ايماتينيب
- بارداري و شير دهي

موارد احتياط:
- كم خوني، لوكوپني، نوتروپني، ترومبوسيتوپني، تضعيف مغز استخوان
- دربيماراني كه قبلا داروي سيتوتوكسيك مصرف مي كر ده اند ويا راديوتراپي شده اند بايد با احتياط مصرف گردد.
- بيماري اخير آبله مرغان يا زونا
- اختلال عملكرد كبدي
- عفونت

بارداري و  شيردهي:
ايماتينيب در دوران بارداري در ردهD  قرار دارد. بنابراين مصرف آن در بارداري ممنوع مي باشد. بعلت احتمال ترشح دارو در شير مادر، در طول دوره درمان، شير دهي نبايد صورت گيرد.

عوارض جانبي:
احتباس مايع به شكل افيوژن پلور ،آسيت، ادم ريه و افزايش وزن سريع در 8-2% بيماراني كه براي درمان CMLايماتينيب دريافت مي‌كنند ديده مي شود. آنمي، ادم، خونريزي، نوتروپني، ترومبوسيتوپني(انسيدانيس بالاي 25%)، تنگي نفس، هايپوكالمي، آنفلوانزا، پتشي، پنوموني و عفونت مجاري تنفسي فوقاني(25-10%)، خونريزي مغزي و خونريزي معده

تداخلات دارويي:
- استامينوفن: مصرف همزمان با ايماتينيب سطح خوني سيستميك استامينوفن را افزايش مي دهد.
داروهاي ايجادكننده ديسكرازي خوني: نوتروپني و ترومبوسيتوپني ايجاد شده با ايماتينيب در صورت مصرف همزمان با اين داروها افزايش مي‌يابد و بر اساس شمارش سلولهاي خوني تعديل دوز ايماتينيب بايد انجام گيرد.

- تضعيف كننده هاي مغز استخوان يا راديوتراپي:
هنگامي كه چند تضعيف كننده مغز استخوان از جمله راديوتراپي بطور همزمان استفاده مي گردد بايد كاهش دوز مصرفي داروي ايماتينيب را درنظرداشت.

- القا كننده هاي آنزيم سيتوكروم  P450:
ازجمله كاربامازپين، دگزامتازون، فنوباربيتال، فني تويين و ريفامپيسين كه باعث افزايش متابوليسم ايماتينيب و كاهش غلظت پلاسمايي آن مي‌گردند.

- مهار كننده هاي آنزيم سيتوكروم  P450:
كلاريترومايسين، اريترومايسين، آب گريپ فروت و كتوكونازول كه باعث كاهش متابوليسم ايماتينيب و افزايش غلظت پلاسمايي آن مي‌گردند. 

- سوبستراي آنزيم سيتوكروم P450:
از جمله بتا بلاكرها، سيكلوفسفاميد، مورفين، اكسي كودون و سروتونين. ايماتينيب غلظت پلاسمايي اين داروها را افزايش مي دهد.
سيكلوسپورين، سيمواستاتين، واكسنهاي كشته شده ويروسي و واكسنهاي زنده ويروسي، وارفارين

بسته بندي:
قرص هاي 100 ميلي گرمي، بسته 30 عددي

منبع: داروسازی اسوه