بیماری هپاتیت C چیست؟

هپاتیت C، بیماری است که  کبد، از بزرگترین و مهمترین غدد داخلی بدن انسان را درگیر و وظایف مهم آن شامل دفع سموم، ساخت پروتئین های حیاتی، تنظیم مصرف قند خون ، سوخت و ساز چربی ها و  ساخت برخی هورمون های ضروری را مختل می کند.  در بیماری‌ هپاتیت C،  بافت طبیعی کبد به تدریج تخریب و نهایتا پس از ۱۰ تا ۳۰ سال، به سیروز کبد (فرسودگی کبد) می‌انجامد. افراد مبتلا به سیروز کبد در صورت عدم درمان، در مواردی دچار سرطان کبد می‌شوند و مبتلایان به سیروز کبد و سرطان کبد ممکن است به پیوند کبد نیاز پیدا کنند، ولی در صورت عدم درمان، ویروس، اغلب پس از پیوند مجدداً عود می‌کند. در طول سه دهه 180 میلیون نفر در جهان و   بیش از 200 هزار نفر در ایران، به هپاتیت C مبتلا هستند.

 اشکال بیماری:

آلودگی با هپاتیت C خود را با اشکال بالینی مختلف نشان می دهد : هپاتیت C حاد که پس از آلودگی با ویروس، از زمان بیماری تا بهبودی کمتر از 6 ماه طول می کشد و در این مدت آسیب وارده به کبد، کاملا برطرف و ویروس از خون پاک می شود و هپاتیت C مزمن که التهاب و آسیب وارده به کبد 6 ماه یا بیشتر طول می کشد و نیاز به درمان دارد.

علائم بیماری:

هپاتیت C، در اغلب موارد هیچ علامتی ندارد و می تواند مثل یک سرماخوردگی ساده و معمولی بروز کند. برخی بیماران علائم عمومی عفونت ویروسی مانند خستگی، دل‌درد، درد عضلانی، تهوع، بی‌اشتهایی را نشان می‌دهند. در موارد پیشرفته، علائم نارسایی کبد، شامل تورم شکم و اندام‌ها،‌ یرقان و … است. بیماران همچنین ممکن است خارش داشته باشند. منگی و خواب‌آلودگی، هم در مراحل بسیار پیشرفته بیماری دیده می‌شود و با پیشرفت سیروز، در مواردی ، فرد با خطر کما نیز مواجه می‌شود.

روشهای انتقال بیماری:

ویروس هپاتیتC ، عمدتا از راه خون ( به طرق مختلف مثل دریافت خون آلوده، استفاده از سرنگ آلوده بویژه در معتادان تزریقی، سوراخ شدن بدن با هر وسیله تیز یا سوزن آلوده، خالکوبی و حجامت غیربهداشتی، زخمی شدن پوست بدن در بخش آلوده بیمارستانی، استفاده از لوازم شخصی مانند مسواک، تیغ، ناخن‌گیر به صورت مشترک با فرد آلوده،) و از راه جنسی (مقاربت جنسی محافظت نشده با فرد آلوده)،‌ به بدن منتقل می‌شود

تشخیص بیماری:

اطمینان از ابتلا به هپاتیت C نیازمند دو مرحله آزمایش است: مرحله اول آزمایش «آنتی بادی HCV «است که در این مرحله، ۲۵ درصد کسانی که نتیجه آزمایش آنها مثبت بوده است،‌ در شش ماه اول ابتلا به بیماری، ویروس به مرور از بدنشان پاک می‌شود و خودبخود بهبود می‌یابند. اما باقی افراد پس از مثبت بودن تست هپاتیت C وارد مرحله آزمایش  «PCR»)ویروس شناسی) می‌شوند که در صورت مثبت بودن تست تحت درمان با دارو قرار می گیرند.

درمان  بیماری:

 تا کنون هیچ واکسنی برای ویروس هپاتیت C، ساخته نشده است. در حالیکه تا همین چند سال پیش، بیماری هپاتیت C، با داروی تزریقی اینترفرون و داروی خوراکی ریباویرین با عوارض زیاد و در فرایند طولانی ۲۴ تا ۴۸ هفته‌ای، مسیر درمان را طی می‌کرد و شانس موفقیت مبتلایان در درمان کامل، فقط ۵۰ تا ۶۰ درصد (بسته به نوع ژنوتیپ) بود، دارویی به نام «هاروونی» توسط دانشمندان در آمریکا کشف و معرفی شد که قادر بود هپاتیت C را طی ۸۴ روز درمان کند. اما از آن جا که ۹۰ درصد بیماران مبتلا به هپاتیت C در آمریکا  از نوع ژنوتیب‌ یک هستند، شانس موفقیت درمان بیماران ایرانی با داروی «هاروونی» فقط ۵۰ تا ۶۰ درصد بود. تحقیقات انجام شده بر روی جمعیت ایرانی نشان داده است که فراوانی ژنوتایپ ویروس هپاتیت C در بیماران ایرانی بیشتر ، ترکیبی از ژنوتایپ 1 (50 درصد) و ژنوتایپ 3 (46 درصد) است که با مصرف داروی هاروونی آمریکایی و یا مشابه آن ، شانس درمان  50 درصد از بیماران وجود داشت.

سرانجام با تولید «سووداک» محصول دارویی ایرانی حاصل از تحقیقات محققان پژوهشکده گوارش و کبد که ترکیبی از «سوفوسبووير» و «داکلاتاسوير» است، بیماران هپاتیت C تمام انوع ژنوتیب ها، تحت درمان این دارو  قرار گرفته و با شانس موفقیت 98 درصدی ، به بهبودی کامل می رسند.

بیماران مبتلا به هپاتیت C تحت درمان،  داروی خوراکی  سووداک را بسته به این که مبتلا به سیروز کبد هستند یا نه ، بین سه تا 6 ماه مصرف می کنند (سه ماه برای بیماران مبتلا به هپاتیت C غیر سیروز کبدی  و 6 ماه برای بیماران مبتلا به سیرز کبدی)

مصرف‌کنندگان «سووداک» همانند مصرف‌کنندگان داروهای قبلی این بیماری، باید از بارداری پیشگیری کنند. با این وجود، به دلیل کاهش طول درمان بیماری به ۸۴ روز، زنانی که قصد بارداری دارند و داروی «سووداک» مصرف می‌کنند، می‌توانند با خیال آسوده‌تری، بارداری را به بعد دوره درمان کوتاه مدت خود، موکول کنند و اگر بارداری ناخواسته رخ داد مصرف دارو را پس از دوره زایمان آغاز کنند.

مزایای استفاده از داروی سووداک:

• عدم استفاده همزمان از داروي تزريقي اينترفرون
• موثر بودن روي تمام ژنوتيپ هاي ويروس هپاتيت C
• موثر بودن روي موارد پيشرفته (سيروز) يا بيماراني که به داروهاي ديگر پاسخ نداده اند
• عدم عوارض دارويي قابل توجه

منبع: پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد